The 4th Dimension

Het livinglab
In 2013 kampte Nederland met miljoenen vierkante meters leegstaand vastgoed; steeds meer kantoren bleven onbezet. Destijds ging men er al vanuit dat deze trend zich door zou zetten in de toekomst als gevolg van een krimpende overheid, de vergrijzing, de economische crisis en de komst van ‘het nieuwe werken’.
Leegstaande gebouwen zijn vrijwel niet meer verhuurbaar als kantoorpand, ook niet als de markt weer aantrekt. Ze leveren geen geld op voor exploitanten. Bovendien krijgen gebieden met veel leegstaande kantoren een spookachtig karakter dat de aantrekkelijkheid van het gebied nadelig beïnvloedt. De sociale veiligheid rond lege panden is slecht en de gebouwen vertonen na verloop van tijd achterstallig onderhoud.
Tegelijkertijd leven er veel duurzaamheidsvraag-stukken in de samenleving die vragen om een wezenlijke gedragsverandering. Dat bracht het lectoraat Architecture in Health en SEECE (HAN) en partners uit de praktijk bij de vraag of men met slimme toepassingen tot duurzame renovatie van deze ‘kansloze gebouwen’ kan komen. Om dit te onderzoeken is een kantoorpand tot tijdelijke woning getransformeerd. Een ‘thuis’ voor buitenlandse kunstenaars die sociaal-artistiek werk verrichtten voor het vergroten van de sociale cohesie in deze volksbuurt en het zichtbaar maken van duurzaam gedrag.

Het doel
Het doel was bevordering van de sociale cohesie in de wijk Presikhaaf (Arnhem) door het inzetten van kunst en technologie én duurzame gedragsverandering.
Een nevendoel van het ontwikkelen van de demonstratie- en experimenteerruimte was het creëren van mogelijkheden voor samenwerking tussen studenten van de HAN vanuit verschillende disciplines.

De methode
Onderzoekers hebben samen met stichting Motel Spatie het allereerste livinglab gerealiseerd. Het ging om het omvormen van een leegstaand kantoorpand tot tijdelijke woning voor buitenlandse kunstenaars die sociaal-artistiek werken in de wijk. In de woning konden studenten van de HAN en de TU/e slimme toepassingen inzetten en testen waarmee ze het energieverbruik door bewoners zichtbaar wilden maken.

De opbrengst tot nu toe
Een aantal door studenten van de TU/e ontwikkelde slimme toepassingen zijn ingezet die duurzame gedragsverandering kunnen bewerkstelligen. De slimme ontwerpen maakten zichtbaar wanneer er sprake was van overconsumptie. Alhoewel de producten technisch werkten, bleken ze niet altijd bruikbaar in de praktijk. Dit livinglab is de voorloper van de Empathic Livinglabs in hun huidige vorm.