Ruimte voor duurzaam geluk

Een woonomgeving die de kwaliteit van leven stimuleert

Ruimte voor duurzaam geluk

Een woonomgeving die de kwaliteit van leven stimuleert

Projectinformatie

Projectinformatie

Titel: Ruimte voor duurzaam geluk
Thema: Wonen met technologie
Looptijd: april 2017 – maart 2019
Contactpersoon: Masi Mohammadi
Penvoerder: Leerstoel Smart Architectural Technologies, TU/e

Het livinglab
Bewoners met dementie zijn vaak zo kwetsbaar dat zij volledig afhankelijk zijn van hun fysieke en sociale omgeving. Hierdoor hebben ze zelf nog weinig invloed op hun kwaliteit van leven. Het is daarom essentieel dat de woonomgeving aansluit bij de behoeftes van deze bewoners.
Tegelijkertijd menen we dat de eisen die we stellen aan de woonomgeving voor mensen met dementie de eisen aan een reguliere woonomgeving uitvergroten. Als iemand met dementie zich door een verbetering van de situatie beter kan oriënteren in een gebouw, geldt dit misschien ook wel voor iemand zonder dementie. Oftewel: de lessen die we leren bij het verbeteren van de woonomgeving van mensen met dementie kunnen we wellicht toepassen bij woningen van senioren zonder dementie.

Verpleeghuis Sint Jozefoord is in dit project een livinglab waar de empathische woonomgeving voor nu en in de toekomst wordt gebouwd en getest in de praktijk. Hoe kunnen de woonzorginstellingen van Sint Jozefoord transformeren naar een stimulerende leefomgeving die de kwaliteit van leven verbetert?

Het doel
In dit livinglab ontwikkelen we ruimtelijke en technologische ontwerpoplossingen voor de gemeenschappelijke ruimtes in het verpleeghuis: de gang en de huiskamer.

De verwachting is dat neuropsychiatrische symptomen, zoals agitatie, afnemen door de ruimtelijke oriëntatie voor mensen te verbeteren, een balans in prikkels te krijgen en sociale interactie te stimuleren. Zodat de kwaliteit van leven van bewoners in een woonzorginstelling verbetert.

De methode
In vier opeenvolgende fasen is onderzoek gedaan. Met behulp van literatuuronderzoek, observaties en vragenlijsten zijn de problemen, beperkingen, behoeftes en mogelijkheden van de doelgroep onderzocht. Vervolgens is deze kennis en ervaring vertaald naar architectonische ontwerprichtlijnen die de ruimtelijke oriëntatie en sociale interactie verbeteren en tot balans in prikkels leidt. Deze richtlijnen zijn onderverdeeld in 3 gebouwlagen: objecten, oppervlakte afwerking en ruimtelijk ontwerp.

Vervolgens zijn deze richtlijnen verwerkt tot ontwerpoplossingen passend binnen de context. Deze ontwerpoplossingen zijn in samenwerking met de organisatie ontwikkeld. En in een nieuwbouwproject en een renovatieproject toegepast. Tot slot zijn in vijf experimenten de effecten van gerealiseerde ontwerpoplossingen onderzocht.

Levend schilderij
Zo is in de eethoek van de huiskamer van Sint Jozefoord een ‘levend schilderij’ gerealiseerd: een televisiescherm met daarop een ‘loopje’ van een rustgevend bewegend beeld. In dit geval rondzwemmende vissen en een vijver waar een eend in dobbert. Het levend schilderij biedt de bewoners een rustige, constante, dynamische prikkel. Hierdoor wordt de balans in prikkels en de ruimtelijke oriëntatie gestimuleerd, zodat de agitatie van bewoners vermindert.

De opbrengst tot nu toe
De oplossingen zijn in ‘inspireerschijven’ vastgelegd die als uitgangspunt kunnen dienen bij het opstellen van een programma van eisen voor nieuwbouw of bij de renovatie van de woonomgeving van mensen met dementie. Ook kunnen ze helpen bij het afwegen van kleine aanpassingen in de ruimte. Daarnaast is de tool
een hulpmiddel om voor de bestaande ruimte of het ontwerp van een ruimte te beoordelen in hoeverre de omgeving de kwaliteit van leven van de bewoners stimuleert.

Onderzoekers

Masi Mohammadi
Lector – hoogleraar
HAN – TUe

Joyce Fisscher*
TUe
* niet meer werkzaam

Onderzoekers

Masi Mohammadi
Lector – hoogleraar
HAN – TUe

Joyce Fisscher*
TUe
* niet meer werkzaam