Living Blue Zones and Beyond

Lezing van Michel Poulain

Op 14 januari inspireerde Michel Poulain, emeritus professor aan de  UCLouvain en senior onderzoeker bij het Estonian Institue for Population Studies (Tallinn University)  ons met een lezing over Blue Zones. Blue zones zijn regio’s waar de bewoners opmerkelijk langer leven dan elders. Wat is het geheim van die 100 jarigen (centinarians) die daar leven? Michel deelde zeven principes die bijdragen aan een lang en gezond leven:

1. Gezonde voeding: Lokale, onverwerkte producten staan centraal; industriële voeding is uit den boze.
2. Natuurlijke beweging: Geen sportscholen, maar dagelijkse activiteiten zoals wandelen.
3. Vermijden van stress: Ontspanning en balans zijn essentieel.
4. Respect voor de natuur: Tijd doorbrengen in en met de natuur.
5. Een levensdoel: Bijvoorbeeld door geloof of een persoonlijke missie.
6. Familie als steunpilaar: Ouderen wonen thuis en worden omringd door familie.
7. Sterke sociale cohesie: Gemeenschappen waarin ouderen een belangrijke rol vervullen.

Het goed vaststellen van bewijs van leeftijd bleek essentieel, 100 jaar geleden werden geboorten niet altijd goed gedocumenteerd. Het gaat namelijk niet om regio’s met slechts een klein aantal honderdjarigen, maar om gebieden met aanzienlijk grotere aantallen honderdjarigen binnen één zone, in vergelijking met andere plekken. Zo zijn in Sardinië bijvoorbeeld 91 mensen, die tussen 1880 en 1900 geboren zijn, ouder dan 100 jaar geworden. Daarom begint Michel zijn onderzoek naar een potentiële Blue Zone altijd bij de begraafplaatsen en archieven, op zoek naar bewijs van uitzonderlijke levensduur (‘longevity’).

Het goede nieuws, volgens Michel, is: “Je hoeft er niet naar toe te verhuizen om langer te leven. Je bent daar niet thuis…het gaat erom wat we in onze eigen omgevingen kunnen doen. Hoe kun je leven alsof je in een Blue Zone woont?”

Paneldiscussie

Tijdens de aansluitende paneldiscussie bekeken we hoe deze principes vertaald kunnen worden naar onze samenleving, gezamenlijk met onze experts: Rana Pahladsingh (Agile Coach en Chief Happiness Officer bij Woonzorg Nederland) en Ingeborg van der Oord (Sociaal psycholoog, participatief actieonderzoeker en implementatiecoach bij Warkhouse).

Snel werd duidelijk dat de vertaalslag naar de praktijk uitdagingen met zich meebrengt. In de Blue Zones hebben oudere bewoners een centrale plek in de gemeenschap, dat is in Nederland niet vanzelfsprekend. Ze wonen vaker in woonzorgcentra en missen soms het sociale netwerk dat in Blue Zones zo belangrijk is. De paneldiscussie draaide om de vraag hoe we oudere mensen beter kunnen includeren in onze maatschappij en hoe gebouwen hierbij kunnen helpen, bijvoorbeeld door ontmoetingsplekken te creëren. De panelsprekers reflecteerden ook op hun eigen situatie: Soms is het leven druk en lukt het niet altijd om bijvoorbeeld voor je ouders te zorgen.

Een van de meest treffende inzichten van Michel was dat het geheim van de Blue Zones niet alleen schuilt in gezonde voeding of beweging, maar in de manier waarop mensen samenleven. Hier zit ook een stukje magie in, wat niet eenvoudig door bouwkunde of onderzoekers ‘ontworpen’ kan worden. Stress vermijden en een sterke sociale cohesie vormen de basis van een gemeenschap waarin iedereen zich gezien en gewaardeerd voelt, en actief mee kan doen. Dit geldt voor iedereen, ook voor mensen met dementie. Zoals Michel het kernachtig samenvatte: “We need to live and love.”

Meer informatie over Blue Zones is te vinden op de website van Michel: https://longevitybluezone.com.